Posts

Please choose the  TOPIC From Left panel ЁЯСИ ЁЯСИ

13. рд╡िрдж्рдпुрдд рдзाрд░ा рдХा рдЪुрдо्рдмрдХीрдп рдк्рд░рднाрд╡

Image
13. рд╡िрдж्рдпुрдд рдзाрд░ा рдХा рдЪुрдо्рдмрдХीрдп рдк्рд░рднाрд╡ рдЪुрдо्рдмрдХ рдХे рдз्рд░ुрд╡ (The poles of Magnet): 1. рдЙрдд्рддрд░ рджिрд╢ा рдХी рдУрд░ рд╕ंрдХेрдд рдХрд░рдиे рд╡ाрд▓े рд╕िрд░े рдХो  рдЙрдд्рддрд░ोрдоुрдЦी рдз्рд░ुрд╡ рдЕрдерд╡ा рдЙрдд्рддрд░ рдз्рд░ुрд╡ рдХрд╣рддे рд╣ैं। 2. рджूрд╕рд░ा рд╕िрд░ा рдЬो рджрдХ्рд╖िрдг рджिрд╢ा рдХी рдУрд░ рд╕ंрдХेрдд  рдХрд░рддा рд╣ै рдЙрд╕े рджрдХ्рд╖िрдгोрдоुрдЦी рдз्рд░ुрд╡ рдЕрдерд╡ा рджрдХ्рд╖िрдг рдз्рд░ुрд╡ рдХрд╣рддे рд╣ैं।   рдЪुрдо्рдмрдХीрдп рдХ्рд╖ेрдд्рд░ (Magnetic Field):  рдПрдХ рдоैрдЧрдиेрдЯ рдХे рдЪाрд░ों рдХे рдХ्рд╖ेрдд्рд░ рдЬिрд╕рдоें рдЪुрдо्рдмрдХ рдХा рдкрддा рд▓рдЧाрдпा рдЬा рд╕рдХрддा рд╣ै, рдЪुрдо्рдмрдХीрдп рдХ्рд╖ेрдд्рд░ рдХрд╣рд▓ाрддा рд╣ै | рдЪुрдо्рдмрдХीрдп рдХ्рд╖ेрдд्рд░ рд░ेрдЦाрдПँ (Magnetic Field Lines):  рдЪुрдо्рдмрдХ рдХे рдЪाрд░ों рдУрд░ рдмрд╣ुрдд рд╕ी рд░ेрдЦाрдПँ рдмрдирддी рд╣ैं, рдЬो рдЪुрдо्рдмрдХ рдХे рдЙрддाрд░ी рдз्рд░ुрд╡ рд╕े рдиिрдХрд▓ рдХрд░ рджрдХ्рд╖िрдгी рдз्рд░ुрд╡ рдоें рдк्рд░рд╡ेрд╢ рдХрд░рддी рдк्рд░рддीрдд рд╣ोрддी рд╣ैं, рдЗрди рд░ेрдЦाрдУं рдХो рдЪुрдо्рдмрдХीрдп рдХ्рд╖ेрдд्рд░ рд░ेрдЦाрдПँ рдХрд╣рддे рд╣ैं | рдЪुрдо्рдмрдХीрдп рдХ्рд╖ेрдд्рд░ рд░ेрдЦाрдУं рдХी рд╡िрд╢ेрд╖рддाрдПँ (Features of Magnetic Field Lines):  (i) рдЪुрдо्рдмрдХीрдп рдХ्рд╖ेрдд्рд░ рд░ेрдЦाрдПँ рдЙрдд्рддрд░ी рдз्рд░ुрд╡ рд╕े рдиिрдХрд▓рдХрд░ рджрдХ्рд╖िрдгी рдз्рд░ुрд╡ рдоें рд╕рдоाрд╣िрдд рд╣ो рдЬाрддी рд╣ै | (ii) рдЪुрдо्рдмрдХ рдХे рдЕंрджрд░, рдЪुрдо्рдмрдХीрдп рдХ्рд╖ेрдд्рд░ рдХी рджिрд╢ा рдЗрд╕рдХे рджрдХ्рд╖िрдгी рдз्рд░ुрд╡ рд╕े рдЙрдд्рддрд░ी рдз्рд░ुрд╡ рдХी рдУрд░ рд╣ोрддा рд╣ै | (iii) рдЪुрдо्рдмрдХीрдп рдХ्рд╖ेрдд्рд░ рд░ेрдЦाрдПँ рдмंрдж рд╡рдХ्рд░ рд╣ोрддी рд╣ैं | (iv) рдЬрд╣ाँ рдЪुрдо्рдмрдХीрдп рдХ्рд╖ेрдд्рд░ рд░ेрдЦाрдП рдШрдиी рд╣ोрддी рд╣ैं рд╡рд╣ाँ рдЪुрдо्рдмрдХीрдп рдХ्рд╖ेрдд्

12. рд╡िрдж्рдпुрдд

Image
12. рд╡िрдж्рдпुрдд 12.  (Elecricity)  рд╡िрдж्рдпुрдд рдЖрд╡ेрд╢ рдШрд░्рд╖рдгीрдХ рд╡िрдж्рдпुрдд (Frictional electricity):   рд░рдЧрдб़ рдпा рдШрд░्рд╖рдг рд╕े рдЙрдд्рдкрди्рди рд╡िрдж्рдпुрдд рдХो рдШрд░्рд╖рдгीрдХ рд╡िрдж्рдпुрдд рдХрд╣рддे рд╣ैं | рд╡िрдж्рдпुрдд рдЖрд╡ेрд╢ (Electric charge):   рд╡िрдж्рдпुрдд рдЖрд╡ेрд╢ рджो рдк्рд░рдХाрд░ рдХे рд╣ोрддे рд╣ैं | 1. рдзрди рдЖрд╡ेрд╢ (Positive charge):  рдХांрдЪ рдХि рдЫрдб рдХो рдЬрдм рд░ेрд╢рдо рдХे рдзाрдЧे рд╕े рд░рдЧрдбा рдЬाрддा рд╣ै рддो рдЗрд╕рд╕े рдк्рд░ाрдк्рдд рдЖрд╡ेрд╢ рдХो рдзрди рдЖрд╡ेрд╢ рдХрд╣рддे рд╣ैं | 2. рдЛрдг рдЖрд╡ेрд╢ (Negative charge):   рдПрдмोрдиाрдИрдЯ рдХि рдЫрдб рдХो рдКрди рдХे рдзाрдЧे рд╕े рд░рдЧрдбा рдЬाрддा рд╣ै рддो рдЗрд╕ рдк्рд░рдХाрд░ рдк्рд░ाрдк्рдд рдЖрд╡ेрд╢ рдХो рдЛрдг рдЖрд╡ेрд╢ рдХрд╣ा рдЬाрддा рд╣ै | рдЗрд▓ेрдХ्рдЯ्рд░ाрдиों рдХि рдХрдоी рдХे рдХाрд░рдг рдзрди рдЖрд╡ेрд╢ рдЙрдд्рдкрди्рди рд╣ोрддा рд╣ै |  рдЗрд▓ेрдХ्рдЯ्рд░ाрдиों рдХि рдЕрдзिрдХрддा рд╕े рдЛрдг рдЖрд╡ेрд╢ рдЙрдд्рдкрди्рди рд╣ोрддा рд╣ै |  рд╡िрдж्рдпुрдд рд╕्рдеैрддिрдХрддा рдХा рдЖрдзाрд░рднूрдд рдиिрдпрдо (Fundamental law of electrostatics):  рд╕рдоाрди рдЖрд╡ेрд╢ рдПрдХ рджुрд╕рд░े рдХो рдк्рд░рддिрдХрд░्рд╖िрдд рдХрд░рддी рд╣ैं |   рдЕрд╕рдоाрди рдЖрд╡ेрд╢ рдПрдХрджूрд╕рд░े рдХो рдЖрдХрд░्рд╖िрдд рдХрд░рддी рд╣ैं |  рд╕्рдеैрддिрдХ рд╡िрдж्рдпुрдд (Statics electricity):  рдЬрдм рд╡िрдж्рдпुрдд рдЖрд╡ेрд╢ рд╡िрд░ाрдо рдХि рд╕्рдеिрддि рдоें рд░рд╣рддी рд╣ैं рддो рдЗрд╕े рд╕्рдеैрддिрдХ рд╡िрдж्рдпुрдд рдХрд╣рддे рд╣ैं | рдзाрд░ा рд╡िрдж्рдпुрдд (Current electricity):   рдЬрдм рд╡िрдж्рдпुрдд рдЖрд╡ेрд╢ рдЧрддि рдоें рд╣ोрддा рд╣ै рддो рдЗрд╕े рдзाрд░ा рд╡िрдж्рдпुрдд рдХрд╣рддे рд╣ैं | рд╡िрдж्рдпुрдд рдзाрд░ा рдПрд╡ं рдЖрд╡ेрд╢ (Electric Current An

11. рдоाрдирд╡-рдиेрдд्рд░ рдПрд╡ं рд░ंрдЧрдмिрд░ंрдЧी рджुрдиिрдпाँ

Image
11. рдоाрдирд╡-рдиेрдд्рд░ рдПрд╡ं рд░ंрдЧрдмिрд░ंрдЧी рджुрдиिрдпाँ рдоाрдирд╡ рдиेрдд्рд░ рдФрд░ рдЙрд╕рдХे рднाрдЧ- рдкрд░िрдЪрдп:  рдоाрдирд╡ рдиेрдд्рд░ (Human Eyes):   рдоाрдирд╡ рдиेрдд्рд░ рдПрдХ рдЕрдд्рдпंрдд рдоूрд▓्рдпрд╡ाрди рдПрд╡ं рд╕ुрдЧ्рд░ाрд╣ी рдЬ्рдЮाрдиेंрдж्рд░िрдп рд╣ैं। рдпрд╣ рдХैрдорд░े рдХी рднांрддि рдХाрд░्рдп рдХрд░рддा рд╣ैं । рд╣рдо рдЗрд╕ рдЕрдж्рднूрдд рд╕ंрд╕ाрд░ рдХे рд░ंрдЧ рдмिрд░ंрдЧे рдЪीрдЬो рдХो рдЗрд╕ी рдж्рд╡ाрд░ा рджेрдЦ рдкाрддे рд╣ैं। рдЗрд╕рдоें рдПрдХ рдХ्рд░िрд╕्рдЯрд▓ीрдп рд▓ेंрд╕ рд╣ोрддा рд╣ै। рдк्рд░рдХाрд╢ рд╕ुрдЧ्рд░ाрд╣ी рдкрд░рджा рдЬिрд╕े рд░ेрдЯिрдиा рдпा рджृрд╖्рдЯिрдкрдЯрд▓ рдХрд╣рддे рд╣ैं рдЗрд╕ рдкрд░ рдк्рд░рддिрдмिрдо्рдм рдмрдирддा рд╣ैं । рдк्рд░рдХाрд╢ рдПрдХ рдкрддрд▓ी рдЭिрд▓्рд▓ी рд╕े рд╣ोрдХрд░ рдиेрдд्рд░ рдоें рдк्рд░рд╡ेрд╢ рдХрд░рддा рд╣ैं। рдЗрд╕ рдЭिрд▓्рд▓ी рдХो рдХॉрд░्рдиिрдпा рдХрд╣рддे рд╣ैं । рдХॉрд░्рдиिрдпा рдХे рдкीрдЫे рдПрдХ рд╕ंрд░рдЪрдиा рд╣ोрддी рд╣ै। рдЬिрд╕े рдкрд░िрддाрд░िрдХा рдХрд╣рддे рд╣ैं। рдпрд╣ рдкुрддрд▓ी рдХे рд╕ाрдЗрдЬ рдХो рдиिрдпंрдд्рд░िрдд рдХрд░рддी рд╣ै। рдЬрдмрдХि рдкुрддрд▓ी рдиेрдд्рд░ рдоें рдк्рд░рд╡ेрд╢ рдХрд░рдиे рд╡ाрд▓े рдк्рд░рдХाрд╢ рдХो рдиिрдпंрдд्рд░िрдд рдХрд░рддा рд╣ैं। рд▓ेंрд╕ рджूрд░ рдпा рдирдЬрджीрдХ рдХे рд╕рднी рдк्рд░рдХाрд░ рдХे рд╡рд╕्рддुрдУं рдХा рд╕рдоाрдпोрдЬрди рдХрд░ рд╡ाрд╕्рддрд╡िрдХ рддрдеा рдЙрд▓्рдЯा рдк्рд░рддिрдмिрдо्рдм рдмрдиाрддा рд╣ै। рдиेрдд्рд░ рдХे рд╡िрднिрди्рди рднाрдЧ рдкрд░िрдЪрдп рдФрд░ рдХाрд░्рдп:  (1) рдХॉрд░्рдиिрдпा рдпा рд╕्рд╡рдЪ्рдЫ рдоंрдбрд▓ (Cornia) :  рдиेрдд्рд░ рдХी рдХाрд▓ा рджिрдЦाрдИ рджेрдиे рд╡ाрд▓ा рдЧोрд▓ाрдХाрд░ рднाрдЧ рдХो рдХॉрд░्рдиिрдпा рдХрд╣рддे рд╣ैं | рдпрд╣ рдиेрдд्рд░ рдХे рдбाрдпрдл्рд░ाрдо рдХे рдКрдкрд░ рд╕्рдеिрдд рдПрдХ рдкрддрд▓ी рдЭिрд▓्рд▓ी рд╣ोрддी рд╣ै | рдХाрд░्рдп :  рдЗрд╕ी рд╕े рд╣ोрдХрд░ рдиेрдд्рд░ рдоें рдк्рд░рдХाрд╢ рдк्рд░рд╡ेрд╢ рдХрд░рддा рд╣ै | рдпрд╣ рдиेрдд्рд░ рдХा рд╕

10. рдк्рд░рдХाрд╢-рдкрд░ाрд╡рд░्рддрди рдПрд╡ं рдЕрдкрд╡рд░्рддрди

Image
10. рдк्рд░рдХाрд╢-рдкрд░ाрд╡рд░्рддрди рдПрд╡ं рдЕрдкрд╡рд░्рддрди рдкрд░ाрд╡рд░्рддрди рдХा рдиिрдпрдо- рдк्рд░рдХाрд╢ рд╡рд╕्рддुрдУं рдХो рджृрд╢्рдп рдмрдиाрддा рд╣ै | рд╕ूрд░्рдп рдХा рдк्рд░рдХाрд╢ рджिрди рдХे рд╕рдордп рд╡рд╕्рддुрдУं рдХे рджेрдЦрдиे рдоें рдорджрдж рдХрд░рддा рд╣ै | рд╣рдо рдХिрд╕ी рд╡рд╕्рддु рдХो рдХैрд╕े рджेрдЦ рдкाрддे рд╣ै ? рд╡рд╕्рддु рдкрд░ рдкрдб़рдиे рд╡ाрд▓े рдк्рд░рдХाрд╢ рдХो рд╡рд╕्рддु рдкрд░ाрд╡рд░्рддिрдд рдХрд░ рджेрддी рд╣ै, рдпрд╣ рдкрд░ाрд╡рд░्рддिрдд рдХिрд░рдг рдЬрдм рд╣рдоाрд░ी рдЖँрдЦों рдХे рдж्рд╡ाрд░ा рдЧ्рд░рд╣рдг рдХिрдпा рдЬाрддा рд╣ै рддो рдпрд╣ рдкрд░ाрд╡рд░्рддрди рд╡рд╕्рддु рдХो рдЖँрдЦों рдХे рдж्рд╡ाрд░ा рджेрдЦрдиे рдпोрдЧ्рдп рдмрдиाрддा рд╣ै | рдк्рд░рдХाрд╢ рдХी рдХिрд░рдг :  рдЬрдм рдк्рд░рдХाрд╢ рдЕрдкрдиे рдк्рд░рдХाрд╢ рдХे рд╕्рд░ोрдд рд╕े рдЧрдорди рдХрд░рддा рд╣ै рддो рдпрд╣ рд╕ीрдзी рдПрд╡ं рдПрдХ рд╕рд░рд▓ рд░ेрдЦा рд╣ोрддा рд╣ै | рдк्рд░рдХाрд╢ рдХे рд╕्рд░ोрдд рд╕े рдЪрд▓рдиे рд╡ाрд▓े рдЗрд╕ рд░ेрдЦा рдХो рдк्рд░рдХाрд╢ рдХी рдХिрд░рдг рдХрд╣рддे рд╣ै | рдЫाрдпा:  рдЬрдм рдк्рд░рдХाрд╢ рдХिрд╕ी рдЕрдкाрд░рджрд░्рд╢ी рд╡рд╕्рддु рд╕े рд╣ोрдХрд░ рдЧुрдЬрд░рддा рд╣ै рддो рдпрд╣ рдк्рд░рдХाрд╢ рдХी рдХिрд░рдг рдХो рдкрд░ाрд╡рд░्рддिрдд рдХрд░ рджेрддा рд╣ै рдЬिрд╕рд╕े рдЙрд╕ рдЕрдкाрд░рджрд░्рд╢ी рд╡рд╕्рддु рдХी рдЫाрдпा рдмрдирддी рд╣ै | рдк्рд░рдХाрд╢ рдХा рд╡िрд╡рд░्рддрди :   рдпрджि рдк्рд░рдХाрд╢ рдХे рд░ाрд╕्рддे рдоें рд░ाрдЦी рдЕрдкाрд░рджрд░्рд╢ी рд╡рд╕्рддु рдЕрдд्рдпंрдд рд╕ूрдХ्рд╖्рдо рд╣ो рддो рдк्рд░рдХाрд╢ рд╕рд░рд▓ рд░ेрдЦा рдоें рдЪрд▓рдиे рдХी рдЕрдкेрдХ्рд╖ा рдЗрд╕рдХे рдХिрдиाрд░ों рдкрд░ рдоुрдб़рдиे рдХी рдк्рд░рд╡ृрддि рджिрдЦрддा рд╣ै - рдЗрд╕ рдк्рд░рднाрд╡ рдХो рдк्рд░рдХाрд╢ рдХा рд╡िрд╡рд░्рддрди рдХрд╣рддे рд╣ै | рдк्рд░рдХाрд╢ рдХा рдкрд░ाрд╡рд░्рддрди : рдЬрдм рдк्рд░рдХाрд╢ рдХी рдХिрд░рдг рдХिрд╕ी рдЪрдордХीрд▓े рд╕рддрд╣ рд╕े рдпा рдкрд░ाрд╡рд░्рддрдХ рдкृрд╖्рда рд╕े рдЯрдХрд░ाрддा рд╣ै рддो рдпрд╣ рдЙрд╕ी рдоाрдз्рдпрдо рдоें рдкुрди